Lees hieronder de algemene beschouwingen zoals die door fractievoorzitter Roelof Theun Hoen zijn uitgesproken op 4 juli 2016.
Weststellingwerf staat als een huis!
Vergelijk de gemeente eens met de aankoop of de verbouw van een woning. Er zijn dan veel keuzes die je kunt maken. Ga ik zelf bouwen, of koop ik een bestaande woning. Wil ik een vrijstaande, een twee-onder-één kap een rijtjeshuis of toch een appartement. Maar daarover later meer. De reden waarom we voor deze metafoor kiezen is meerledig. Zo zijn we als liberale partij een prominent voorstander van het hebben van eigen bezit, in casu het bezit van een eigen woning. Het liberalisme stelt de individuele vrijheid centraal, ook op economisch vlak. Het individu moet bijgevolg vrij zijn om economisch initiatief te nemen, want het nastreven van eigenbelang is de motor van de welvaart van de hele samenleving. Het private initiatief moest zich dus maximaal kunnen ontplooien. De staat moet daartoe een ondersteunende rol spelen: zo weinig mogelijk belemmeringen, normen en wetten, en vooral, zo min mogelijk belastingen, die het ondernemerschap zouden kunnen ontmoedigen.
Daarnaast hebben we deze metafoor gekozen vanwege het feit dat we als gemeente nog financiële risico’s lopen met onze grondexploitaties, welke risico’s zouden afnemen wanneer er meer woningen gebouwd zouden worden op bijvoorbeeld de Lindewijk, of bedrijven op onze bedrijventerreinen. Maar ook omdat we momenteel weer in een tijd zitten waarin er veel mensen op de vlucht zijn voor oorlog en geweld. En dit leidt tot grote vluchtelingen-stromen in de wereld waar ook Nederland zijn verantwoordelijk neemt. En dit heeft bij gemeenten in Nederland weer geleid tot het innovatiever en flexibeler inrichten van woonbestemmingen. Zo worden er in Nederland meer en sneller containerwoningen geplaatst die nu zien op de huisvesting van vluchtelingen en die later gebruikt kunnen worden voor bijvoorbeeld de huisvesting van studenten. En hebben wij het afgelopen jaar in onze eigen gemeente de klaslokalen van het voormalige Bornego College ingericht als woonruimten voor statushouders. Maar bovenal hebben wij deze metafoor gekozen omdat we hiermee onze ideale overheid neer willen zetten. En daar zal ik de rest van deze algemene beschouwing aan gaan wijden.
Een goed huis begint met het leggen van een goede fundering. Zie hier een gemeente kan niet zonder een goed bestuur. Vervolgens zijn er een aantal ruimtes die elk huis behoeven zoals een keuken, badkamer, slaapkamer en woonkamer. Zie hier de wettelijke taken van een gemeente waaronder: het ophalen van het huisvuil, het verstrekken van paspoorten, het maken van bestemmingsplannen, het investeren in schoolgebouwen en het uitvoering geven aan het sociaal domein.
Daarnaast zijn er nog een aantal andere basis wensen zoals het hebben van een tuin en een garage. Zie hier de zaken die we tot de overige (logische) kerntaken van een gemeente vinden behoren zoals: het aanleggen en onderhouden van wegen, fiets-, wandel en ruiterpaden, het bijdragen in de exploitatie van bibliotheken en sportvoorzieningen.
Tot slot zijn er nog een heleboel extra wensen zoals: het hebben van een zwembad, een sauna en zo kun je eindeloos door gaan. Extra wensen die vaak veel geld kosten en die veel bekostigd moeten worden uit onze autonome middelen. Met andere woorden, uit de middelen die we zelf als gemeente weten op te brengen. En de meest gebruikte en eenvoudige manier is het heffen van belastingen. En als u onze partij een beetje kent, dan zijn we hier geen groot voorstander van. Want het heffen van belastingen gaat namelijk altijd ten kosten van banen. Vraag het maar na bij het Centraal Plan Bureau en die zal het u bevestigen.
Is het heffen van belastingen dan altijd fout? Nee, zeker niet. Er zijn zaken die je collectief wilt regelen omdat je vindt dat ze er moeten zijn. Landelijk is dat bijvoorbeeld het hebben van een eigen defensie en politiemacht om de veiligheid van je burgers zoveel mogelijk te kunnen waarborgen. Maar we moeten ons wel beseffen dat dit altijd ten koste gaat van andere banen. Natuurlijk levert het ook banen op zoals militairen en politieagenten, maar dit zullen per saldo altijd minder banen zijn dan wanneer je dit geld niet als belasting had geïnd. Al was het alleen maar vanwege de kosten van het maken en handhaven van het beleid en het innen van diezelfde belasting. Ik sta hier wat uitgebreider bij stil omdat sommige partijen in dit land, maar ook in deze raad, vrij gemakkelijk om verhoging van belastingen pleiten en dit zien als investeringen. Dat is het dus niet! Maar ik sta er ook iets langer bij stil omdat er dit jaar mogelijk een ruimer lokaal belastinggebied voor gemeenten komt. We moeten niet de illusie hebben dat we daar dan meer banen mee gaan creëren, het moet ook niet gaan leiden tot een hogere belastingdruk en we moeten er al helemaal geen inkomenspolitiek op lokaal niveau mee willen voeren.
Dan terug naar het huis. De VVD kiest voor een overheid die zijn wettelijke taken en zijn kerntaken op orde heeft. Dus een huis met een keuken, woonkamer, slaapkamer, badkamer, garage en een tuin. Pas wanneer dat gerealiseerd is kan er verder gekeken worden naar de overige wensen. En met de overige wensen doel ik dan op de investeringsagenda waar we komende tijd over zullen gaan praten. Wensen die we graag willen realiseren als de reguliere zaken op orde zijn.
Wat wij belangrijk vinden aan deze extra wensen is dat er een grote economische en maatschappelijke meerwaarde aan zit. Wat ons betreft geldt dat bijvoorbeeld te allen tijde voor de investering in de aanleg van snel internet in onze gemeente. Bovendien heeft de aanwezigheid van snel internet ook een positief bijkomend effect op ons huis. De waarde van woningen in het buitengebied neemt volgens onderzoek namelijk toe met 4%. De extra wensen moeten wat ons betreft extra banen opleveren óf het moet tot doel hebben om banen te behouden. Werkgelegenheid is ontzettend belangrijk, vooral in gebieden die in de toekomst zullen gaan krimpen zoals voor onze gemeente wordt voorspeld. Zonder perspectief op een baan zullen de jongeren wegtrekken en zullen voorzieningen als scholen, winkels en dorpshuizen zeker verdwijnen. Gelukkig zijn we nog altijd een gemeente waar het goed wonen, werken en recreëren is, maar voor de toekomst zullen we moeten blijven investeren in economische en maatschappelijke meerwaarde.
Roelof Theun Hoen: “Extra wensen moeten wat ons betreft extra banen opleveren óf het moet tot doel hebben om banen te behouden”
Uiteraard moet het huis ook wel gefinancierd en jaarlijks afgelost kunnen worden, oftewel de hypotheek op ons huis. Daarom willen we hier benadrukken dat de wettelijke taken en de kerntaken te allen tijde uit de lopende begrotingen betaald zullen moeten worden. Alleen overschotten uit de begrotingen en meevallers bij de jaarrekeningen kunnen worden aangewend voor extra wensen. Mits er ook een voldoende buffer aanwezig is om tegenvallers uit te kunnen betalen. Als de wasmachine kapot gaat dan moeten we die kunnen vervangen.
Als we dan nog een keer kijken naar de investeringsagenda dan zouden wij graag zien dat eerst de middelen uit de precarioheffing worden ingezet ter dekking van deze plannen. We zien deze middelen dan ook als soort van bouwdepot wat naast de hypotheek loopt. Randvoorwaardelijk geldt hierbij wel dat er eerst volledige juridische duidelijkheid moet zijn dat we deze middelen uit precarioheffing ook mogen houden.
De VVD bouwt graag mee aan een huis waar het goed wonen, werken en waarin het heerlijk genieten is. Maar waar tevens het huishoudboekje op orde is. Een huis waarbij we onze hypotheek kunnen betalen en de schuld niet op onze kinderen afschuiven. En een huis waar we pas extra wensen in aanbrengen als ons spaargeld hiertoe de ruimte biedt. Samen met dit college zijn we al jaren aan dit huis aan het bouwen en we hebben er alle vertrouwen in dat het een fantastisch huis gaat worden!
